A po e gjen politika sërish qendrën e saj të gravitetit?

Nga Barbara Stefanelli, Corriere della Sera

Tony Blair i shkroi, në një letër kryeministrit të ri britanik Keir Starmer pas triumfit të Laburistëve, ku thoshte se qendra nuk është moçali në të cilin zhyten idealet, por hapësira ku gjenden zgjidhjet për të qeverisur vendet. Zgjidhje të frymëzuara nga sensi i përbashkët – sens i përbashkët që mund të jetë radikal, inovativ, apo i guximshëm. Dhe gjithashtu e pakëndshme, veçanërisht në një sezon në të cilin Ylli Polar i konsensusit shkëlqen në qiellin e konflikteve të acaruara, të bërtitura, pa shtigje dhe nuanca. Siç shkroi filozofi Avishai Margalit, nuk do të jenë fitoret apo edhe humbjet ato që përcaktojnë kush jemi ne (shtetet), ajo që do të ketë rëndësi, është cilësia e kompromiseve që arrijmë me kalimin e kohës ( On Compromise and Rotten Compromises, 2010).

Ky mund të jetë mësimi (reformist) me të cilin përfundon një sezon i jashtëzakonshëm elektoral për Europën. Së pari vota për rinovimin e Parlamentit të Strasburgut, me avancimin e së djathtës dhe megjithatë mbajtjen e shumicës (popullore, socialistë, liberalë). Më pas ai që përmbysi balancën e pushtetit në Mbretërinë e Bashkuar, duke i dhënë fund ciklit të gjatë të konservatorëve. Së fundi, hapi më i bujshëm: dy raundet e zgjedhjeve legjislative franceze, të cilat panë një koalicion shumë të gjerë – nga rebelët e majtë deri te të moderuarit e Macron që lëvizën si një pengesë për kërcënimin e Lepenizmit, i konsideruar i pashmangshëm në Kullën e Babelit nga anketuesit dhe analistët.

Pranverë-verë 2024, pra, një kohë për rrezik dhe reflektim. Filloi me liderin konservator anglez Rishi Sunak, i cili në fund të majit, pa ombrellë në shiun e rrëmbyeshëm, njoftoi shpalljen e zgjedhjeve më 4 korrik, më herët se sa pritej në vjeshtë. “Mund të laget i vetëm”, ​​ishte titulli i një gazete të nesërmen, duke luajtur në skenën e kryeministrit të njomur dhe me parashikimin e një të ardhmeje më të lagësht sesa të ndritshme për frontin konservator. Menjëherë pas kësaj, më 9 qershor, fjalimi i Presidentit Macron në kanalet e unifikuara: është më mirë të pyesim veten menjëherë dhe të votojmë, duke pasur parasysh favorin e shprehur për fuqizimin e Marine LePen dhe Joseph Bardella në zgjedhjet evropiane, le të shohim nëse populli francez e konfirmon këtë kthim djathtas.

Basti i dyfishtë, në dy vende që kanë përcaktuar gjithmonë historinë kontinentale, pati rezultate të kundërta. Sunak mezi mbajti një vend në Parlament, por dha dorëheqjen nga të gjitha pozicionet, duke e lënë fushën e hapur për ekipin e Starmer, në gjendje të merrte 63% të vendeve me 34% të votave në vazhdën e sistemit unik. Në vend të kësaj, Macron dëshmoi, midis një raundi në tjetrin, kolapsin e favoreve për tandemin LePen-Bardella falë një sistemi efektiv të qëndresës që bashkoi njerëzit e tij të Ansamble me drejtuesit “asnjëherë të nënshtruar” të Frontit Popullor. Tani mund të diskutojmë gjatë për sistemet zgjedhore, në këtë epokë të fragmentimit të brendshëm të demokracive: çfarë garanton qeverisjen? Cila në vend të kësaj garanton më shumë respekt për zërat e pasigurt strukturor dhe të thyer të elektoratit?

Ndërkohë, ne mund të fokusohemi në tre pika. E para: pjesëmarrja, e cila ka qenë në rënie kronike që nga vitet ’70 dhe ’80, ka ndryshuar rrjedhën, duke treguar se kur krahasimi është i qartë, madje transparent, dëshira për pjesëmarrje ringjallet. Trupi zgjedhor lëviz, kërkon të ndikojë në rezultatin përfundimtar dhe ia del. Ringjallja e një perimetri vlerash/interesash të përbashkëta në krahasim me rrjetin e zjarrtë të disqeve individuale të nisura në vija të drejta të destinuara të mos takohen kurrë.

E dyta: Evropa nuk ka vdekur fare. Në Britaninë e Madhe tashmë po diskutohen kushtet e afrimit pas vitesh rraskapitjeje në negociata dhe protokollet e ndarjes. Në Francë, vetë ideja e një Frexit – duke pasur parasysh vështirësitë e trishtueshme të Brexit – është zhdukur gjithashtu nga tryezat sovraniste.

E treta: Starmer, i cili ishte avokat deri në fillim të të 50-ave, ka të drejtë, misioni tani është të rindërtojë besimin në politikë. Pra, në mundësinë dhe kapacitetin e demokracive për të riparuar, riaktivizuar dhe reformuar sistemet e mbytura nga ndryshimet globale dhe të prera nga gërshërët e ekonomisë.

Në të djathtë, është koha të pranojmë se Patriotët nacionalistë po marshojnë vetëm në vend, edhe nëse kapiteni Orbán lëvizi në befasi – pothuajse si një Blitzkrieg – përgjatë rrugës Budapest, Moskë, Pekin. Në të majtë, forcat reformiste duhet të ekspozohen – me liderë premtues si Raphaël Glucksmann – për të dërguar flamujt maksimalistë që kanë zbukuruar llogoret për 30 vjet në vend që të tregojnë një rrugë të qëndrueshme për në papafingo.

Tony Blair i shkroi, në një letër kryeministrit të ri britanik Keir Starmer pas triumfit të Laburistëve, ku thoshte se qendra nuk është moçali në të cilin zhyten idealet, por hapësira ku gjenden zgjidhjet për të qeverisur vendet. Zgjidhje të frymëzuara nga sensi i përbashkët – sens i përbashkët që mund të jetë radikal, inovativ, apo i guximshëm. Dhe gjithashtu e pakëndshme, veçanërisht në një sezon në të cilin Ylli Polar i konsensusit shkëlqen në qiellin e konflikteve të acaruara, të bërtitura, pa shtigje dhe nuanca. Siç shkroi filozofi Avishai Margalit, nuk do të jenë fitoret apo edhe humbjet ato që përcaktojnë kush jemi ne (shtetet), ajo që do të ketë rëndësi, është cilësia e kompromiseve që arrijmë me kalimin e kohës ( On Compromise and Rotten Compromises, 2010).

Ky mund të jetë mësimi (reformist) me të cilin përfundon një sezon i jashtëzakonshëm elektoral për Europën. Së pari vota për rinovimin e Parlamentit të Strasburgut, me avancimin e së djathtës dhe megjithatë mbajtjen e shumicës (popullore, socialistë, liberalë). Më pas ai që përmbysi balancën e pushtetit në Mbretërinë e Bashkuar, duke i dhënë fund ciklit të gjatë të konservatorëve. Së fundi, hapi më i bujshëm: dy raundet e zgjedhjeve legjislative franceze, të cilat panë një koalicion shumë të gjerë – nga rebelët e majtë deri te të moderuarit e Macron që lëvizën si një pengesë për kërcënimin e Lepenizmit, i konsideruar i pashmangshëm në Kullën e Babelit nga anketuesit dhe analistët.

Pranverë-verë 2024, pra, një kohë për rrezik dhe reflektim. Filloi me liderin konservator anglez Rishi Sunak, i cili në fund të majit, pa ombrellë në shiun e rrëmbyeshëm, njoftoi shpalljen e zgjedhjeve më 4 korrik, më herët se sa pritej në vjeshtë. “Mund të laget i vetëm”, ​​ishte titulli i një gazete të nesërmen, duke luajtur në skenën e kryeministrit të njomur dhe me parashikimin e një të ardhmeje më të lagësht sesa të ndritshme për frontin konservator. Menjëherë pas kësaj, më 9 qershor, fjalimi i Presidentit Macron në kanalet e unifikuara: është më mirë të pyesim veten menjëherë dhe të votojmë, duke pasur parasysh favorin e shprehur për fuqizimin e Marine LePen dhe Joseph Bardella në zgjedhjet evropiane, le të shohim nëse populli francez e konfirmon këtë kthim djathtas.

Basti i dyfishtë, në dy vende që kanë përcaktuar gjithmonë historinë kontinentale, pati rezultate të kundërta. Sunak mezi mbajti një vend në Parlament, por dha dorëheqjen nga të gjitha pozicionet, duke e lënë fushën e hapur për ekipin e Starmer, në gjendje të merrte 63% të vendeve me 34% të votave në vazhdën e sistemit unik. Në vend të kësaj, Macron dëshmoi, midis një raundi në tjetrin, kolapsin e favoreve për tandemin LePen-Bardella falë një sistemi efektiv të qëndresës që bashkoi njerëzit e tij të Ansamble me drejtuesit “asnjëherë të nënshtruar” të Frontit Popullor. Tani mund të diskutojmë gjatë për sistemet zgjedhore, në këtë epokë të fragmentimit të brendshëm të demokracive: çfarë garanton qeverisjen? Cila në vend të kësaj garanton më shumë respekt për zërat e pasigurt strukturor dhe të thyer të elektoratit?

Ndërkohë, ne mund të fokusohemi në tre pika. E para: pjesëmarrja, e cila ka qenë në rënie kronike që nga vitet ’70 dhe ’80, ka ndryshuar rrjedhën, duke treguar se kur krahasimi është i qartë, madje transparent, dëshira për pjesëmarrje ringjallet. Trupi zgjedhor lëviz, kërkon të ndikojë në rezultatin përfundimtar dhe ia del. Ringjallja e një perimetri vlerash/interesash të përbashkëta në krahasim me rrjetin e zjarrtë të disqeve individuale të nisura në vija të drejta të destinuara të mos takohen kurrë.

E dyta: Evropa nuk ka vdekur fare. Në Britaninë e Madhe tashmë po diskutohen kushtet e afrimit pas vitesh rraskapitjeje në negociata dhe protokollet e ndarjes. Në Francë, vetë ideja e një Frexit – duke pasur parasysh vështirësitë e trishtueshme të Brexit – është zhdukur gjithashtu nga tryezat sovraniste.

E treta: Starmer, i cili ishte avokat deri në fillim të të 50-ave, ka të drejtë, misioni tani është të rindërtojë besimin në politikë. Pra, në mundësinë dhe kapacitetin e demokracive për të riparuar, riaktivizuar dhe reformuar sistemet e mbytura nga ndryshimet globale dhe të prera nga gërshërët e ekonomisë.

Në të djathtë, është koha të pranojmë se Patriotët nacionalistë po marshojnë vetëm në vend, edhe nëse kapiteni Orbán lëvizi në befasi – pothuajse si një Blitzkrieg – përgjatë rrugës Budapest, Moskë, Pekin. Në të majtë, forcat reformiste duhet të ekspozohen – me liderë premtues si Raphaël Glucksmann – për të dërguar flamujt maksimalistë që kanë zbukuruar llogoret për 30 vjet në vend që të tregojnë një rrugë të qëndrueshme për në papafingo.