Studimi/ Shtatzënia e ndryshon trurin më shumë sesa dihej më parë

Studiuesit kanë krijuar një nga hartat më të detajuara të ndryshimeve të trurit gjatë shtatzënisë, duke arritur përparime të rëndësishme pas analizimit të një zone të shpesh të nënvlerësuar. Disa zona të trurit mund të zvogëlohen gjatë shtatzënisë, ndërsa lidhjet e tyre mund të përmirësohen, me vetëm disa rajone të trurit që mbeten të paprekura nga procesi i kalimit në amësi,” sipas studimit të publikuar në revistën Nature Neuroscience.

Studimi bazohet në një grua të shëndetshme 38-vjeçare, të cilën autorët e ndoqën nga tre javë para fertilizimit deri në dy vjet pas lindjes së fëmijës së saj. Dr. Elizabeth R. Chrastil, profesore në Universitetin e Kalifornisë, Irvine, iu nënshtrua procesit të fekondimit in vitro. Ajo vetë konceptoi projektin dhe zgjodhi të përdorte veten si subjekt të studimit, një qasje e ndjekur edhe në kërkime të mëparshme.

Ka pasur “aq shumë rreth neurobiologjisë së shtatzënisë që ne nuk e kuptojmë ende,” tha autorja e lartë e studimit Dr. Emily Jacobs, profesoreshë e asociuar në departamentin e shkencave psikologjike dhe trurit në Universitetin e Kalifornisë, Santa Barbara. “Dhe jo sepse femrat janë shumë të ndërlikuara. … Është një nënprodukt i faktit që shkencat biomjekësore kanë injoruar historikisht shëndetin e grave. Është viti 2024 dhe kjo është pamja e parë që kemi në këtë tranzicion neurobiologjik magjepsës.”

Rreth 85% e grave seksualisht aktive që nuk përdorin asnjë kontroll të lindjes mund të presin të mbeten shtatzënë brenda një viti dhe rreth 208 milionë gra mbesin shtatzënë çdo vit. “Truri është një organ endokrin dhe hormonet seksuale janë neuromodulues të fuqishëm, por shumë nga këto njohuri vijnë nga studimet e kafshëve”, tha Jacobs. Studimet njerëzore priren të mbështeten në imazhet e trurit dhe vlerësimet endokrine të mbledhura nga grupe njerëzish në një moment të vetëm në kohë.

“Por kjo lloj përqasjeje e mesatares së grupit nuk mund të na tregojë asgjë sesi truri po ndryshon nga dita në ditë apo nga java në javë ndërsa hormonet pakësohen dhe rrjedhin. Laboratori im këtu në UC Santa Barbara përdor metoda të imazhit preciz për të kuptuar se si truri reagon ndaj tranzicioneve kryesore neuroendokrine si cikli cirkadian, cikli menstrual, menopauza dhe tani, në këtë punim, një nga tranzicionet neuroendokrine më të mëdha që një njeri mund të përjetojë, që është shtatzënia”, shtoi Jacobs.

Si shtatzënia transformoi trurin e një nëne

Jacobs dhe kolegët kryen 26 skanime MRI dhe teste gjaku tek nëna për herë të parë dhe më pas i krahasuan me ndryshimet e trurit të vërejtura në 8 pjesëmarrëse të kontrollit që nuk ishin shtatzënë. Deri në javën e nëntë të shtatzënisë, autorët gjetën ulje të përhapura në vëllimin e lëndës gri dhe trashësinë e korteksit cerebral, veçanërisht në rajone të tilla si rrjeti i modalitetit të paracaktuar, i cili lidhet me funksionet njohëse sociale. Lënda gri është një ind thelbësor i trurit që kontrollon ndjesitë dhe funksionet si të folurit, të menduarit dhe kujtesës. Pas kulmit të fëmijërisë, trashësia kortikale zvogëlohet gjatë gjithë jetëgjatësisë. Skanimet treguan gjithashtu rritje të lëngut cerebrospinal dhe mikrostrukturës së lëndës së bardhë në tremujorin e dytë dhe të tretë, të cilat ishin të lidhura me rritjen e niveleve të hormoneve estradiol dhe progesteronit. Lëngu cerebrospinal ndihmon në sigurimin e ushqimit, mbrojtjes dhe largimit të mbetjeve për trurin. Lënda e bardhë ndihmon zonat e trurit të komunikojnë dhe përpunojnë informacionin.