AFP: Ujërat smeralde të lumit Shushicë në rrezik nga projekti që devijon një pjesë të rrjedhës së tij

AFP i ka kushtuar një artikull lumit Shushicë në vendin tonë, duke evidentuar faktin se projekti që devijon një pjesë të rrjedhës së tij ka irrituar banorët e zonës dhe ambientalistët. Sipas AFP kjo bie ndesh me politikat e turizmit të cilat në vendin tonë po ushqehen edhe nga qindra artikuj promovues.

Artikulli i plotë:

Një bum ndërtimi i ushqyer nga turizmi është duke u zhvilluar përgjatë qindra kilometrave të vijës bregdetare të pacenuar të Shqipërisë dhe zhvillimet e reja kanë nevojë për ujë – shumë prej tij.

Kjo ka ndezur një luftë që i bën jehonë të tjerëve për zhvillimin intensiv në Shqipëri, e cila ka mirëpritur investimet pas dekadash varfërie të thellë të shkaktuar nga sundimi komunist dhe kolapsi i tij kaotik.

Vendasit po tërhiqen, duke thënë se planet për të devijuar ujin në zonat në zhvillim kërcënojnë mbijetesën e tyre ekonomike.

Në luginën e Shushicës në jug të Shqipërisë, një varg fshatrash janë mbledhur kundër një projekti të ri për të tubuar ujin nga lumi i zonës në një zhvillim të afërt në bregdet.

“Beteja për ujin është beteja për fëmijët tanë, për të ardhmen tonë”, tha Lulëzim Bardhi, një ish-banor i Bratajt, një nga fshatrat, pasi ka pirë një gllënjkë ujin e Shushicës.

“Ky ujë është jeta jonë dhe ne do të vazhdojmë betejën për të mbrojtur lumin”, tha Bardhi për AFP.

Lufta e fjalëve

Aty pranë, qindra tuba blu janë grumbulluar në një kantier ndërtimi ku puna është ndalur derisa të përfundojë një vlerësim i ndikimit mjedisor mbi projektin e diskutueshëm.

Nëse projekti rifillon, tubat do të përdoren për të ndërtuar një linjë 17 kilometra për të transferuar ujin nga një prej burimeve të lumit në bregdetin Jon, ku turizmi po lulëzon.

Banorët vendas u bëjnë thirrje autoriteteve të heqin dorë nga plani, i nisur fillimisht në vitin 2019 dhe i financuar nga një kredi 9.5 milionë euro nga banka gjermane KfW.

Banori i Bratajit Sotir Zaho Aliaj tha se projekte të ngjashme janë menduar në të kaluarën por nuk janë zbatuar kurrë.

“Asnjë nuk u ndërtua për shkak të pasojave sociale, ekonomike dhe mjedisore”, tha Aliaj ndërsa shpalosi një pankartë të madhe mbi urën e gurtë të Bratajt ku shkruhej “Shpëtoni Shushicën tonë”.

Shushica 80 kilometra është një nga degët e shumta të lumit më të madh Vjosa – një nga rrugët ujore të fundit të Evropës, të pandarë, të cilit qeveria shqiptare i dha statusin e Parkut Kombëtar vitin e kaluar.

Klasifikimi garanton nivelin më të lartë të mbrojtjes për lumin dhe degët e tij.

“Në një park kombëtar është i ndaluar devijimi i ujërave të lumenjve. Një projekt i tillë do të ndikonte jo vetëm në biodiversitetin dhe ekosistemin, por edhe në ekonominë lokale, e cila varet nga lumi”, tha Besjana Guri nga grupi i ruajtjes EcoAlbania.

Ministrja e Mjedisit Mirela Kumbaro hodhi poshtë pretendimet, duke thënë se projekti nuk cenonte një zonë të mbrojtur.

“Burimi që do të përdoret për ujësjellësin në fjalë nuk është brenda parkut kombëtar”, tha Kumbaro për AFP, duke mbrojtur planet e qeverisë për të nxitur investimet në vend.

“Qeveria shqiptare nuk e ka fshehur ambicien e saj për të zhvilluar turizmin e qëndrueshëm elitar në harmoni me mjedisin”, tha ajo.

‘Ari blu’

Pavarësisht premtimit, presioni nga grupet e ruajtjes është rritur që qeveria të veprojë.

Këtë muaj, aktivistë nga e gjithë Shqipëria dhe Bosnja fqinje u mblodhën pranë urës së gurit të Bratajt kundër projektit.

Demonstruesit përfshinin “gratë e guximshme të Krusçicës”, një grup aktivistësh nga Bosnja që protestuan për 500 ditë duke filluar nga viti 2017 për të parandaluar ndërtimin e hidrocentraleve të vogla në një lumë në vendin e tyre.

“Na merr ujin do të na prishte të ardhmen. Do të ishte fatkeqësi, fundi i bujqësisë, fundi i bagëtisë sonë”, tha Ilia Bombaj, një nga protestuesit.

“Kjo është beteja jonë për mbijetesë”.

Shumica e protestuesve që folën për AFP thanë se mbështesin zhvillimin ekonomik të vendit, por kërkuan që qeveria të kërkojë zgjidhje më të qëndrueshme.

Për të shtuar vështirësitë e zonës, të tjerë thanë se Shushica po goditet nga ndryshimet klimatike, duke kufizuar rrjedhën e saj në disa pjesë.

Me më shumë se 150 lumenj dhe përrenj, Shqipëria është e pasur me ujë, por menaxhimi i dobët i burimeve rezulton në mungesa të shpeshta.

“Për shkak të ndryshimit të klimës, njeriu duhet të përgatitet për të gjithë skenarët”, i tha AFP Ferdinand Bego, një profesor i shkencave natyrore në Universitetin e Tiranës.

“Beteja për ‘arin blu’ është sfida kryesore e mijëvjeçarit të ri”, tha ai.