Analiza: Çfarë do të thotë për Evropën rezultati i votimit në Francë?

Rezultatet e papritura të zgjedhjeve legjislative në Francë paraqesin një pamje shumë të fragmentuar dhe të pasigurt të Republikës Transalpine.

Tregjet nuk e pëlqejnë pasigurinë, por liderë të ndryshëm si në Europë ashtu edhe jashtë kontinentit të vjetër kanë marrë frymë të lehtësuar përballë humbjes së Marine Le Pen.

Megjithatë, Tubimi Kombëtar arriti një rezultat historik pa e fituar megjithatë vendin e parë, me një shumicë absolute të bashkangjitur, e cila do t’i hapte asaj dyert e Hotel Matignon dhe qeverisë transalpine.

Fronti i Ri Popullor, koalcioni i parë, po përgatitet të propozojë një kryeministër që mund të marrë konsensus edhe jashtë koalicionit të majtë, duke u përpjekur të kapërcejë vështirësitë e dialogut tashmë të pranishme brenda mazhorancës së tij.

Pasojat e këtyre rezultateve në kontinentin e vjetër janë të shumëfishta. Disa ndodhën menjëherë, si p.sh. “RN” me grupin e ekstremit të djathtë Patriots të Viktor Orban në Parlamentin Evropian. Të tjerat do të shihen me kalimin e kohës dhe shkalla e ndryshimit do të jetë e qartë vetëm kur të zgjidhen çështjet kryesore dhe kryeministri i ri të marrë pozicionin nga presidenti francez Emmanuel Macron si dhe votën vendimtare të besimit nga anëtarët e zgjedhur të Asamblesë Kombëtare.

Përqafimi mes Le Pen dhe Orban
Pas balotazhit të 7 korrikut, ekipi i qeverisë franceze është një enigmë e vërtetë, me aleancën e majtë “Fronti i Ri Popullor” që ka fituar 182 nga 577 vendet në Asamblenë Kombëtare Franceze, por që do të duhet të kërkojë një kompromis me qendrën e Aleancës së Presidentit Macron, që ka 168 vende. Partia e ekstremit të djathtë “RN”, e cila fitoi “vetëm” 143 deputetë, sigurisht që do të mbetet në opozitë. Bashkëjetesa mes qendrës dhe të majtës në pushtet nuk është e dhënë dhe nuk garantohet të zgjasë deri në vitin 2027, vit i zgjedhjeve presidenciale. Reflektimi i parë evropian ka të bëjë me anëtarësimin e Marine Le Pen në grupin e ri në Parlamentin Evropian të themeluar nga Kryeministri hungarez Viktor Orban. Në mëngjesin e 8 korrikut, gjatë një takimi në Bruksel, grupi sovranist Identiteti dhe Demokracia, i cili përfshinte si Tubimin Kombëtar ashtu edhe Lidhjen e Matteo Salvinit, u shpërbë dhe vendosi t’i bashkohet Patriotëve.

“Martesa” mes Orbanit dhe Le Penit i bën presion Melonit në Europë
Objektivi është formimi i një blloku të ri, të forcuar të së djathtës ekstreme, i cili do të kundërshtojë legjislaturën e dytë të Ursula von der Leyen, e cila pret votën e besimit të Dhomës Evropiane në Strasburg më 18 korrik. Rezultati zhgënjyes zgjedhor ka shkrirë hezitimet e fundit të Marine Le Pen, e cila sipas ekspertëve, në rast fitoreje mund të kishte zgjedhur të shmangte përqafimin e Orbanit, të papëlqyer nga një pjesë e madhe e liderëve të Bashkimit Evropian për shkak të qëndrimeve të tij të ngushta me Vladimir Putin. Martesa mes sovranistëve të Le Pen-it dhe hungarezëve të Fidesz-it, çekëve të Ano-s, austriakët e FPO-së dhe spanjollëve të Vox-it, përveç Ligës së Veriut, nënkupton vetëm një gjë: izolim më të madh të Giorgia Melonit.

Roli i Macron, i dobësuar, por jo i mundur
Ndryshe nga ajo që dyshohej në prag të zgjedhjeve, Macron ishte më pak i dobësuar sesa pritej. Roli i tij ndërkombëtar pro-evropian dhe pro-Kiev mund të mbetet i paprekur, siç parashikohet nga grupi i mendimit francez Iris. Zgjidhja e një qeverie kompromisi mund të jetë e padëshirueshme për një pjesë të elektoratit të majtë, por sipas analistëve është e vetmja që mund të shpërndajë pasiguritë dhe të rivendosë imazhin e një France të fortë që mund të luajë ende një rol udhëheqës midis anëtarëve në shtetet e bllokut europian.

Deri më tani Macron ka pasur një dialog të frytshëm me kancelarin socialdemokrat Olaf Scholz, i cili gjithashtu po përballet me një koalicion të komplikuar kuq-gjelbër-blu, së bashku me socialistët dhe liberalët. Vazhdimi i boshtit franko-gjerman mund të shërbejë si garanci për disa komponentë të majtë më të moderuar, siç janë socialistët, ndërsa e majta radikale transalpine e France Insoumise nuk e shikon mirë këtë aleancë.

Psherëtima lehtësimi e Kievit?
Uniteti i Frontit të Ri Popullor kalon pikërisht në çështjen e mbështetjes për Ukrainën. Ndërkohë, Kievi mori një psherëtimë lehtësimi, nga frika para së gjithash nga imponimi i “RN” në Paris. Frika kryesore mbetet ajo e uljes së subvencioneve për Ukrainën dhe mbështetjes ushtarake të garantuar deri më tani nga shumica centriste e Macron. Fitorja e ngushtë u nënvizua edhe nga kryeministri polak Donald Tusk me një postim ironik në X: “Entuziazëm në Paris, zhgënjim në Moskë, lehtësim në Kiev. Mjaft të jesh i lumtur në Varshavë”. Për të qenë i drejtë, partia e Le Pen u distancua nga Vladimir Putin pas pushtimit të Ukrainës në 2022, duke argumentuar se në rast fitoreje do të vazhdonte të ofronte ndihmë mbrojtëse, por nuk do të dërgonte raketa me rreze të gjatë veprimi ose armë të tjera të afta për të goditur territorin nga Ukraina.

Ai fitoi zgjedhjet, por nuk do të qeverisë: kush është Jean-Luc Mélenchon, lideri i krahut të majtë
Nga ana tjetër, Jean-Luc Mélenchon, lideri i La France Insoumise, është akuzuar për marrëdhënie tepër të ngushta me Rusinë. Në shkurt ai argumentoi se “ka ardhur koha për të negociuar paqen në Ukrainë me klauzola reciproke sigurie”, duke kundërshtuar menjëherë dërgimin e armatimeve të profilit të lartë në Kiev. Glucksmann, nga ana tjetër, sapo është zgjedhur eurodeputet, pozicionohet më qartë përkrah qeverisë së Volodomyr Zelensky. Figura e tij pothuajse me siguri do të ishte më e mirëpritur në thelb për mbështetësit e Ukrainës, si Kaja Kallas, Përfaqësuesja e re e Lartë e BE-së për Punët e Jashtme.

Çfarë ndodh me energjinë dhe luftën ndaj thatësirës
Qeveria e re transalpine do të duhet gjithashtu të kuptojë se si të pozicionohet në lidhje me Marrëveshjen e Gjelbër, gurthemelin e politikave mjedisore në nivel evropian. E djathta ekstreme ka kundërshtuar me vendosmëri reformat e tranzicionit ekologjik, ndaj humbja e saj i siguron mbështetësit e Paktit Mjedisor. Në vitet e fundit në pushtet, Macron ka nxitur përfshirjen dhe forcimin e energjisë bërthamore në masat e Paktit, e parë si një alternativë më e sigurt dhe më e përshtatshme për Francën në krahasim me energjinë e rinovueshme. Aleanca e krahut të majtë mund të fokusohet shumë më tepër në energjinë e erës në det të hapur dhe energjinë hidroelektrike. Në të njëjtën kohë, megjithatë, nuk mund të rrezikojë të rrisë faturat e votuesve.

Gjetja e një alternative evropiane për të kompensuar furnizimet e humbura të gazit rus do të jetë një prioritet për një kryeministër që dëshiron të jetë i besueshëm në sytë e 26 liderëve të tjerë të BE-së. Fronti i Ri Popullor do të kërkojë gjithashtu një alternativë ndaj mega baseneve ujore, për të garantuar një ekuilibër më të mirë midis nevojave të territoreve dhe nevojës për prodhim bujqësor në luftën kundër ndryshimeve klimatike. Kjo është një çështje që muajt e fundit ka ndezur protesta të dhunshme në zona të ndryshme të Francës dhe që ndikon shumë si në të ardhmen e bujqësisë nëpër Alpe, ashtu edhe në modelet që Evropa, veçanërisht ajo jugore, mund të adoptojë në luftën kundër thatësirës.