Histori, armëpushimi i Krishtlindjeve gjatë Luftës së Parë Botërore

Gjatë dimrit të zymtë të vitit 1914, mes baltës, gjakut dhe kaosit të Luftës së Parë Botërore, një seri e jashtëzakonshme armëpushimesh ndodhi spontanisht përgjatë Frontit Perëndimor. I konsideruar si “armëpushimi i Krishtlindjeve, kjo pjesë e historisë është rikthyer përmes disa gjetjeve nga BBC, me ushtarë që vendosën të dorëzonin armët.

Në prag të Krishtlindjes 1914, ushtari Graham Ëilliams, i Brigadës së 5-të të Londrës, u caktuar në detyrën e rojës duke parë me ankth nëpër shkretëtirën e tokës së askujt drejt llogoreve gjermane. Ai kishte duruar tashmë muaj të tërë të dhunës brutale, gjakderdhjes dhe shkatërrimit që do të karakterizonte Luftën e Parë Botërore, kur ndodhi diçka e jashtëzakonshme.

“Papritur, dritat u shfaqën përgjatë llogores gjermane. Dhe mendova se kjo ishte një gjë qesharake. Dhe pastaj gjermanët filluan të këndonin “Stille Nacht, heilige Nacht”. Unë u zgjova dhe të gjithë rojet bënë të njëjtën gjë. të gjithë zgjuan njerëzit e tjerë që të vinin dhe të shihnin atë që po ndodhte”, kujtoi ai, në emisionin radiofonik BBC Witness History.

Zërat mbartën nëpër shkretëtirën e tokës së askujt, këngë të njohura që kalojnë barrierën e gjuhës së panjohur, një kujtesë muzikore e një njerëzimi të përbashkët.

“Ata mbaruan këngën e tyre dhe ne i duartrokitëm dhe menduam se duhet të hakmerremi në një farë mënyre. Kështu, ne u përgjigjëm me Noelin e Parë”.

Është e vështirë të përcaktohet origjina e saktë e armëpushimit të Krishtlindjeve të vitit 1914 . Dukej se u shfaq spontanisht në vende të shumta përgjatë Frontit Perëndimor. Nuk kishte një armëpushim uniform të Krishtlindjeve, por disa ngjarje të lokalizuara. Për disa ushtarë në llogore, ajo zgjati disa orë, në disa zona deri në Ditën e Boksit, madje edhe në disa zona të izoluara deri në Vitin e Ri. Ndërsa në disa pjesë të Frontit Perëndimor, kjo nuk ndodhi fare. Rreth 77 ushtarë britanikë u vranë gjatë luftimeve në ditën e Krishtlindjes 1914.

Për Kol Scott Shepherd, atëherë një oficer i ri, duke luftuar pranë qytetit Armentières në Francën veriore, dukej se filloi pothuajse rastësisht. Në agim të mëngjesit të Krishtlindjes, toka e askujt ishte e mbuluar nga një mjegull e rëndë.

“Mjegulla ishte aq e dendur sa nuk mund ta shihje dorën para teje,” kujtoi ai kur u kthye në fushën e betejës përmes intervistës me BBC në 1968.

Vendimi u mor për të përfituar nga “mbulesa” e siguruar nga moti për të riparuar llogoret e tyre të shkatërruara. Por ndërsa ushtarët punonin duke mbushur thasë me rërë dhe duke u përpjekur të rivendosnin hendekun, mjegulla filloi të shpërndahej papritmas.

“U ngrit shpejt. Dhe përgjatë kësaj linje ne papritmas pamë gjermanët që bënin saktësisht të njëjtën gjë në natyrë. Dhe ne shikuam njëri-tjetrin për ca kohë dhe më pas një ose dy ushtarë shkuan drejt tyre. Ata u takuan, shtrënguan duart, shkëmbyen cigare, filluan të bisedojnë. Lufta, për atë moment, u ndal.” Gjenerali Walter Congreve, i cili drejtoi Brigadën e pushkëve, i shkroi gruas së tij ditën e Krishtlindjes, duke e përshkruar armëpushimin si “një gjendje të jashtëzakonshme”. 

Për shkak se llogoret ishin shumë afër, ushtarët ishin në gjendje të përshëndesnin njëri-tjetrin, duke nisur bisedat. “Një gjerman bërtiti se ata donin armëpushim një ditë dhe kërkoi të dinte në do të arrihej kjo marrëveshje e përkohshme,” shkroi gjenerali.

“Me shumë kujdes një nga njerëzit tanë u ngrit mbi parapet dhe pa një gjerman që bënte të njëjtën gjë. Të dy dolën jashtë, pastaj… ata kanë ecur së bashku gjatë gjithë ditës duke i dhënë njëri-tjetrit puro dhe duke kënduar këngë.”

Armëpushimet u lejuan ushtarëve pak kohë për të rimarrë të vdekurit e tyre nga toka e askujt dhe për t’u varrosur siç duhet shokët e rënë. Burrat që vetëm disa orë më parë ishin përpjekur të vrisnin njëri-tjetrin, shkëmbyen cigare, ushqime dhe suvenire nga shtëpia. Madje, ka raporte për lojëra të improvizuara futbolli, me ushtarët që godasin në hapësirën djerrë midis llogoreve kundërshtare. Kolonel Johannes Niemann, një toger i dytë me Regjimentin e 33-të Sakson, ishte një nga ushtarët që mori pjesë.

“Papritmas erdhi një Tommy me një ide për futoboll… Dhe më pas filloi ndeshja. Ne shënuam golat tanë me kapele. Tommy bëri gjithashtu. Dhe ne patëm shumë goditje. Dhe më pas, në fund të fundit, gjermanët fituan ndeshjen e futbollit 3-2. “

Lufta rifilloi

Asgjë si ky armëpushim nuk do të ndodhte më gjatë Luftës së Parë Botërore. Udhëheqësit ushtarakë, të cilët ishin kapur në befasi nga armëpushimet dhe shoqëria e papritur që lulëzoi gjatë tyre, kishin frikë se do të shkatërronin gatishmërinë e trupave të tyre për të luftuar dhe do të minonin përpjekjet e luftës.

Nga të dyja palët u dhanë urdhra për të ndaluar “vëllazërimin me armikun” me kërcënimet e marshallëve të gjykatës. Oficerëve iu tha të hapnin zjarr mbi ushtarët e armikut që iu afruan hendekut dhe gradualisht të shtënat filluan të dëgjoheshin përsëri përgjatë vijës. Lufta rifilloi brutalitetin e saj dhe ndërsa tmerret e saj të pamëshirshme u përshkallëzuan, hidhërimi midis kombeve kundërshtare u thellua./vizionplus.tv/