STUDIMI/ Rriten ndjeshëm rastet me kancer pas pandemisë, a është koronavirusi shkaku?

Shkencëtarët janë të shqetësuar për rritjen e incidencës së formave agresive të kancerit në fazën finale, që nga fillimi i pandemisë Covid-19.

Kjo rritje duket se konfirmohet edhe nga disa të dhëna në SHBA, si dhe nga një sërë qendrash të mëdha mjekësore për kancerin.

Shumë ekspertë besojnë se ky trend ishte i pritshëm për shkak të pasojave të pandemisë në sektorin e kujdesit shëndetësor nga viti 2020. Por disa mjekë, si Kashyap Patel, ish-president i një grupi amerikan ekspertësh të pavarur të kancerit, ende kanë frikë se virusi mund të fshihet pas kësaj rritjeje.

Dukuritë e rralla

Në vitin 2021, një vit pas shpërthimit të pandemisë, Patel kishte ekzaminuar një pacient në të 40-at me kolengiokarcinoma, një kancer i rrallë dhe vdekjeprurës i enëve biliare që zakonisht godet njerëzit në të 70-at ose 80-at e tyre.

Disa nga kolegët e Patel në Carolina Blood and Cancer Care Associates më pas i zbuluan atij se ata vetë kishin menaxhuar raste të pacientëve me diagnoza të ngjashme në atë kohë.

“Kam 23 vjet praktikë dhe nuk kam parë kurrë diçka të tillë”, thotë Patel. Ashutos Gore, një tjetër onkolog, pajtohet me të.

Por kishte diçka tjetër të çuditshme: disa pacientë përjetuan lloje të shumta kanceri që shfaqeshin pothuajse njëkohësisht, ndërsa u regjistruan më shumë se një duzinë raste të reja të kancereve të rralla.

Siç raportohet nga Washington Post, teoria se disa viruse mund të shkaktojnë ose përshpejtojnë kancerin është gjithçka tjetër veçse e re. Shkencëtarët e kanë njohur këtë mundësi që nga vitet 1960, dhe sot studiuesit vlerësojnë se 15-20% e të gjithë kancereve në mbarë botën e kanë origjinën nga agjentët infektivë si HPV, virusi Epstein-Barr dhe Hepatiti B.

Megjithatë, mund të kalojnë ende shumë vite përpara se të marrim përgjigje përfundimtare nëse koronavirusi është faktor në trendin rritës të rasteve të kancerit. Por si Patel ashtu edhe shkencëtarë të tjerë të alarmuar po i bëjnë thirrje qeverisë amerikane që t’i japë përparësi çështjes, duke e ditur se kjo mund të ndikojë në trajtimin dhe kujdesin e miliona pacientëve me kancer për dekadat e ardhshme.

“Ne nuk po bëjmë aspak kërkime të mjaftueshme për këtë virus”, thotë Douglas S. Wallace, një gjenetist dhe biolog evolucionar në Universitetin e Pensilvanisë. “Pasojat e infektimit me këtë virus në mënyrë të përsëritur, gjatë gjithë jetës sonë, do të jenë shumë më serioze sesa mendojnë njerëzit”, thotë ai.

Por ende nuk ka asnjë provë të botës reale që lidh Covid-in me kancerin dhe disa shkencëtarë mbeten skeptikë.

John T. Schiller, një studiues nga Instituti Kombëtar i Shëndetit, raporton se patogjenët që dihet se shkaktojnë kancer vazhdojnë të ndikojnë në trup në afat të gjatë. Megjithatë, viruset e frymëmarrjes – të tilla si gripi, RSV dhe madje edhe Covid-19 – zakonisht infektojnë pacientin dhe më pas zhduken dhe nuk mendohet se shkaktojnë kancer.

“Nuk mund të jemi kurrë të sigurt, por ky lloj virusi nuk duket të jetë i lidhur me kanceret”, thotë Schiller.

Nga ana e tij, David Tuveson, kreu i qendrës së trajtimit të kancerit në Cold Spring Harbor Laboratory dhe ish-president i Shoqatës Amerikane për Kërkimin e Kancerit, thotë se nuk ka asnjë provë që koronavirusi i kthen drejtpërdrejt qelizat në kancer. Por mund të ketë boshllëqe në hulumtim.

Megjithatë, ai thotë se një numër studimesh të vogla fillestare – shumë prej të cilave janë publikuar në nëntë muajt e fundit – tregojnë se infeksioni me koronavirus mund të shkaktojë reagime inflamatore dhe të tjera që, në teori, mund të përkeqësojnë rritjen e qelizave kancerogjene.

Tuveson gjithashtu pyet nëse disa faktorë mjedisorë – si duhani, alkooli, azbesti dhe mikroplastika – mund të luajnë gjithashtu një rol.

“Covid dobëson trupin dhe pikërisht atëherë mund të zhvillohet kanceri”, thotë shkencëtari, duke shpjeguar se studimet e autopsive të njerëzve që vdiqën nga Covid treguan plakje të parakohshme të indeve.

Rritja e kancereve terminale

Që kur vala e parë e Covid përfshiu Shtetet e Bashkuara, zyrtarët e shëndetit publik kanë parashikuar një rritje të rasteve me kancer. Një studim i Onkologjisë Lancet analizoi të dhënat që tregojnë një rritje të rasteve të sëmundjes së Fazës 4 – që është më e rënda – në shumë kancere në fund të vitit 2020.

Në të njëjtën kohë, Baptist Health Miami Cancer Institute, UC San Diego Health dhe institucione të tjera të mëdha publikuan të dhëna që tregojnë një rritje të vazhdueshme të kancerit në fazën përfundimtare.

Sidoqoftë, Suesong Han, drejtor shkencor i kërkimit të Shërbimeve Shëndetësore në Shoqatën Amerikane të Kancerit dhe autori kryesor i studimit të Onkologjisë Lancet, ia atribuoi tendencën në rritje rasteve të njerëzve që vonojnë ose anashkalojnë kujdesin për shkak të frikës së lidhur me virusin ose arsyeve financiare si dhe faktorët kulturorë, barrierat gjuhësore dhe diskriminimi.

Megjithatë, Hahn nuk përjashtoi mundësinë që mekanizmat biologjikë të vetë SARS-CoV-2 mund të luajnë një rol.

“Unë nuk kam të dhëna për të mbështetur këtë pikëpamje”, tha Hahn. “Por është një pyetje e rëndësishme që kërkon më shumë vëmendje.”

Shkencëtarët hedhin poshtë, në çdo rast, teoritë që lidhin incidentet me vaksinat. Asani Wiraratna, profesor në Shkollën e Shëndetit Publik Johns Hopkins Bloomberg, thekson se kërkimet ekzistuese nuk tregojnë ndonjë lidhje midis përgatitjeve dhe shfaqjes së kancerit.

“Shpresojmë se e kemi gabim”

Trupi i njeriut përbëhet nga triliona qeliza në një gjendje të vazhdueshme rritjeje, riparimi dhe vdekjeje. Në shumicën e rasteve, qelizat me ADN të dëmtuar “riparohen” ose thjesht zhduken. Ndonjëherë, ata fillojnë të grumbullojnë gabime në kodin e tyre gjenetik dhe shpërthejnë në mënyrë të pakontrolluar në tumore, duke shkatërruar pjesë të trupit.

Afsin Behesti, kryetar i Grupit Ndërkombëtar të Kërkimeve për Covid-19, kontaktoi Kashyap Patel dhe ata organizuan një simpozium së bashku me shkencëtarë të tjerë, duke arritur në përfundimin se ka prova të mira që sugjerojnë një lidhje midis koronavirusit dhe kancerit.

“Le të shpresojmë se e kemi gabim”, tha Behesti. “Por, për fat të keq, gjithçka duket se po ndodh”. /vizionplus.tv